Fw: Suihleng phun le Leitak (by Pu Ca Hmung)

Source: SIB group mail on 25 May 2009         Dear upat mi SRDP,, Thawngpi pa le cin cin pa Le Tial kung tlu mang,, nan zapi in nan cakuat ka hmu ka lawm,Upat nak he kan leh tthan  cio hna,Lungphung catial nak ah,AD 1400 hrongah khua an tla ,Thanngnget chungin an thawh ter hna,Khua peng lian pa aca chuah nak ah AD 1380-1400 kar ah khua pui ah thangnget cu an um ti asi,pu Hre mang ca uk chuah nak ah khua an tla  hnu ah khua pui ah an va sawmhna ati ve ,Pu lian kil ,salai khua uk lian malaysia an rak lio ah leitak khua cu Suihleng nih an tlak hmasa an ti cu he petlaih in siapanglai le suihleng cu atthen kho lo mi asi caah suihlengin ahram thawk ding asi ti hi ka chim duh mi asi,Ahmang mi tuan bia zong asi ,Uk tu bawi cu an si ko inn hmun zong cu uk tu bawi an si caah an duh mi an i thim ve ko lam dangin an tuan bia nih azulh adoi ve ding an si ko,Cun zophei sem nak leitak ram chung zong an ke alamh hma sa nan ti ah cun lam dang te in an luhhma sa nak khabiatlang dangin langhter awk asi ko al awk aum lo,Atu cu an si ning he apeh lo mi cungah[A-1] nak ah nan chia hna caah ka lun atlinh lo nak asi ko,,Sakuh a ttum ah sakhi akal lo sakhi kongah sakuh nih azulh ve lo an lam a i hrawm  kho lo,Abik in ruat cio tuah uh si tiah sawm  kan duh mi hna cu hmungdang kadang a um mi hna kha hmunkhat ah afun tonh ter tu cu suihleng le tikhor an si ii zophei sem nak khua ah acanghlei ah kan tuan bia dawh kum [600]tlinh nak lungzong kan phun hlei ah pum pak cio kan tuan bia dawhzong anungpeng ko ,Saithang anput ko mi soser ah ara ti mi cu ahman lo zia khi ka chim duh mi asi ko,Uk tu bawi lephun bawi ,Hlawn ceu ,Thangnget chunng an tthi an i vat  mi cu ka chim duh mi asi lo al awk zong a um lo,..     Mihrut sa nga zei an thei lo an hngalh lo pat ti intuan bia ahman lo mi tu dirhkam in ahman mi tuan bia tu ke tang ah lamhchih asi caah ka ngaih achia ngai    , Suihleng tikhor khua tlak hmasa lawng si lo in an chung chuak leitak bawi le chia an kilhkamh nak an tuan bia tawi leitak chungchuak fanu fapa nan sinah langhter chih ka duh  ,,,     Pu Ca Hmung Suihleng,   MLS ,KL  --- Cattialmi a dihlak HIKA hin relding a si.   Note: Amah a ttialningte a si. Zeihmanh remhmi a um lo. ================= Life is like a book, everyday is new pages

Pu Khua Kam le Leitak Biaruahnak [I]

Source: SIB group mail on 25 May 2009   Upatmi miphun hawi hna,   Nan rak dam cio rih ko lai dah. Pathian nih kan um hmun cio ah thluachuahnak kan pe cio hram ko sehlaw, kan sin ah Pathian Bawipa um zungzal hram ko seh. Thawngpang chia, thawngpang ttha timi kan lakah an um hi vuleicung a si caah kan hrial khawh lomi a si ti tuin lungcan i pe cio hram ko u sihlaw, minung nih kan herh lio lengmang le kan dirpi a herh tawn mi kong tete ah puitling lungput kan lakah hmun hram ko seh. Tutan khualei kan phak in ka hmuhning le SIB cabia tete kongah nan sin biaruahnak tlawmpal ka vun langhter cio hna lai i, lungdai tein khua nan rak tuaktan cio ding kan sawm hna.   1.  Lungphun kong;   Kum 600 lungphun kongah ruahnak tampi nan/kan rak langhter cio cang bang in, kan chim kan ttial cio mi hi "Keimah chim mi hrimhrim lo ahcun ka duh lai lo!" timi lungput ngeih hrim loin, puitling miphun khuaram lungput he duhsah tein thil kan tuaktan chin lengmang rih ding le hmailei a herh tiah mipi nih ruah le pom ko ahcun remh ttha cu remh khawh a si te ko lai. Zeicahtiah chungkhar pakhat nih kan bunh mi lungphun siloin, khuami mipi kan lung phun a si bang in mipi nih pom khawhmi hram cungah kan dir khawh cio ding lungsau thin fual cio ding kan sawm hna. Tulio lungcaa nakin a ttha le a dik deuh mipi pom mi a um ko ahcun cucu kan i lawm chin ciomi le kan dirpi teding a si ko. Nain, tulio nakin fact a dik deuh mi mipi pommi a um hlan cu tuning tein a um rih a ttha ko i, lungsau thinfual tein tuan bia kawl le hlat chin tu i zuam ko usih.   2. Khuami he biaruah le meeting lio biahalnak;   13-4-2009 ni ah Hakha um Leitak nupa minung 30 tluk(A tthu pengmi) he zing 8;00 am hrawng in zanlei 4;00 pm tiang biaruahnak kan ngei. Hi lio ah "Ramdang lei pem dirhmun in kan chuak ti lai lo. Hakha khua ah ramdang fanau hna kuatmi toh le rianttuan loin khuasak hi ngol ding, Kan khuaram ah kir in kanmah kutke tein aa cawm khomi dirhmun lei rian sersiam ding, Kum 600 tuanbia a ngei cang mi kan pipu ram hi a hungcho mi ram ah ser tthan i zuamding, Fimnak cacawnnak lei hi thuk deuh in ruat tthanding" tbt biaruahnak kan ngei.   Khualei sangthum zongah "Kan khuahmun hi kan remh a ttha, zungzal aa hmun mi khua, zungzal aa hmunding innhmun sersiam kan ttha i, cu aa hmunmi khua le innhmun ah lung diriam tein kan tthut hnu lawngah a dangdang hunchonak tete pehding hi tthatbik dawh kan si timi le hi bantuk program pakhatkhat a um khawh phum ahcun lungrual tein zultu ttha si kan i zuam a herh" tbt le Fimcawnnak lei kan derthom cangning, kan i hrimh tthan a herh ning tete, cun a dangdang tampi biaruahnak kan ngei.   Pu Tial Kar biahal duhmi;   ; Leitak khuathar ah Innrawk(Buarangsii a kaicang mi) an tam tuk cang. Zeitindah kan khuaram hi kan remh lai? Kan fanau khuaruat khomi nih leng(Ramdang, Hakha-Rangon, etc) nan kan chuahtak dih tikah khua ah mi ttiattum lo lawngte kan tang cang. Nangmah pumpak tah zeitindah na ruah? Leitak khua ah khua na kan sak pi duh/kho lai maw? A dang kan fanau fimnak lei khua hmu deuhdeuh hi Leitak khua ah khua nan kan sakpi duh lai lo maw?   (Bialeh duhmi;  ;Khuasak in um hnawh awk aa tlakmi khua hmun ah kan um ahcun kei cu Leitak ahhin ka thih hlan ka um ko lai. Nain, a tu bantuk kan sangveng pawl dirhmun hin cun khua ah hung um ding sullam a har ko. Na chimcha in kan mifim nupa nih khuahmun te ah kan hmunpi in thil phun zakip cungah kan zuampi hna sehlaw, mino nih zohchunh hnga mi um a si caah mino an fim lai, mipi kan fim ve lai i, khua le ram a fim, a tthang taktak ko lai.)   Pu Phun Tung biahal;   ;Kan nau le nan si nain, kan naule hi kan nupa nan si cang. Cucaah a ho nan bia dah kan nin ngai hna hnga? Aluancia kum ah Thawngpi pa (Salai Ceu Mang) nih "Leitak ah um sawhsawh ti hlah u, Hakha-Thantlang ah kal i zuam u" a rak kan ti i, a tu Leitak khuathar cu hmeinu hmeipa he inn 70 kan tling ti lo. Kan chuak cuahmah ve taktak ko. Nang nih "Pem ti hlah u, Leitak ah kir dih u" na kan ti tthan hoi. Kan lung zong a fiang ti lo. Khuathar ahhin cun a tu hrim hi a chuak rihding(Toi chingchi) pawl Inn 20 deng kan va um rih sikaw, zeitindah kan i tuah lai?    (Bialeh duhmi;  ;Ka u Ceu nih a rak in ti hna lio ah khan khuapi nun, fimnak lei, Chaw le va kawl thiamnak lei,..tbt khua hmu hna seh ti an duh hna ruang a si bik kho men. Kei nih Khualei nan/kan kir lai kan ti hna hi cu a tu lio a herh taktak cangmi, kan pipu chan kan thing ram kan vulei dawhter tthan in kan pipu ram te hin vuleicung thil sining dirpi khawh veding hi kan herh cang tiah ka ruah caah a si. Zeicahtiah a tu hrim hi Leitak khua ah cak ngai in a lung a tthongmi pa(10) nan tling ti lo i, kan pipu kum 600 tuanbia ngeimi ram hi, kum 60 lawng a upa rih mi tuanbia ram ah aa cang te kho men i, cutin a si ahcun a ho hmanh kan pipu ram hi kan hlum huam ti lai lo. Cucaah chuahtak caan a si ti lo, kir tthan caan lei kan lut cuahmah ko cang ti hi tawinak in fianter ka duh. )   Pu Vai Uk biahalnak;  ;A tu ah Zipi le Khuathar bantuk ah man tampi a dih hngami Inn ttha ttha, Tlakrawh inn tbt rethei tukin sa hlah u, zungzal aa hmunmi khuaram remh kan herh. Zungzal kan i hlum khawhnak hmun ah khua le ram remh in, cu khuahmun cu minung kan umnak a si lai i, a dang kan pipu ram hi anmah le an santlaih ning cio in kan hman dih hna lai na kan ti tikah, kan nih Zipi cu kan khuaruah a har pah cang. Inn le hmun sak le remh ti tik zongah kan i lak lawh len lai. Cucaah zeitik caan ah, a ho nih dah hi thil hi nan kan dirpi lai? Laklawh in kan um nak hnga lo. A fiangmi thil kan chim kho u law, khuahmu kho kan fanau nih a ttha nan timi cu kan in zulh hrim ko hna lai.    (Lehnak;   ;Pathian sinah thla cam cio ko u sih. Biakinn, Sianginn, Siizung,  tbt level million tampi dih in sak a herh mi tlakrawh inn bantuk cu tulio kan khuaram ah sak a ttha rih lo. Nain, Minung caah a herh lio lengmang mi temporary level kip cu ngol lo tein i zuam ko u. Kan zapi kan lung aa rual i, kan ttan tti ahcun kan tumram cu kan sersiam kho hrim ko lai.)   Sayaci Tial Mang biahalnak;  ;Tulio ah Leitak in University siangngakchia thar kan um ti lonak kum 5 chung a lut cang. MC, BE, GTI tbt lawngah pakhat hnih an um i, University ah Zero kan si cang. Kale College ah Salai Biak Cung Nung a dih hin Secular lei University kan um ti lo. Bawipatlang University Hawikomhnak lei cawlcangnak zongah Leitak mi pakhat hmanh aa um ti lo. Hihi zeiruang ah dah a si hnga? Zeitindah kan i tuah lai? Na hmuh ning kan share kho law kan duh ko.    (Bialeh;  ;Ka ngai a chia tuk. Kan tlang kan ram ah University lei i hruainak ah lamhruaitu kan rak si deuh tawn ko nain nil kan sinak kum 5-6 a si cang ka theih ahhin ka ngai a chia taktak ko. Bawipatlang ah University level mithar 27 hrawng um lio i Leitakmi pakhat hmanh kan um lo hi cu ngaichiat taktak kan si ko. Hmawngtlang, Phaikhua..tbt cu minung 10 cung an um ko. Hihi analysis tuah hrimhrim a herh ko. A tanglei ah sangthum kan nupa sin hi kong chimmi a um lai.)    3. Fim cawnnak le Mino ka hmuhning hna;   Leitak khua ah a tang lio lengmang mi kum 20 tang Mino an concept ka zoh tikah ka ngai a chia kho taktak. An muisam an i ttammawi ning, an biachim an holh rel, an khuaruah ning, tbt pawl zoh ahhin kan khuaram kan chuahtak kum 17 vel chung i kan Mino sem thar hna moral a kal dan hi zoh sawhsawh awk hrim an si ti lo. Kum 1992 hnubik Leitak khua ka rak um ve lio kan fanau hna(AMS ngakchia pawl) chan ri tiang ramchung-ramleng thin lung kaldan ah kan tla tuk rih lo. 1992 lio hrawng semmong pawl ri in nihin 2009 kar mino thinlung a kaldan cu an si kho hrimhrim ti lo.(Ka peh te lai)   Khua Peng Lian pa. ================= Life is like a book, everyday is new pages

Discussion on Chin Common Language

Sorce: Laiforum Mail of 19 May 2009 Akong: Chin Common Language kong ceihhmaimi   There are two groups in the current Chin language issue, (1) Anti-Halkha dialect, (2) Pro-Halkha dialect. First of all, I do not believe that you Anti-Halkha dialect peoples are that much. And it would be a good picture for those peoples that the numbers of Pro-Halkha dialect proples are growing because educated young peoples are realizing that language issue no longer a problem for them. Even from Tedim and Falam townships, there are so many moderate peoples who are Pro-Halkha dialect. Besides, they are more educated and more patriotic, more advocating building our nation. Peoples from our younger generations have come to realize and appreciate Halkha capital as a conerstone for being a nationhood and the importance of its sovereignty.. For that reason, your anti-Halkha dialect argument might be very helpless and fruitful. --------------- Dear Ben,   I answer your mail as other friends are keeping quiet and as you seem still confused on this.   First of all I want to remind you that your grandpa Lt.Col. Phu Kung was the only Chin army officer who was against the Chin army to get involve in the war between Burmese and Karen in 1949 and who never regretted for losing his job till the end of his life and also who denied when he was persuaded several times to rejoin Burma army with the rank of Col. He did so because he knew real politics. Had the rest of the then Chin army officers accepted his idea of staying neutral, would today's Chins' situation have been totally different from the one we live under SPDC. That is the importance of how to see future politics.   Though there are many things, I will tell you only about three things that you insisted here. Whenever you mention about Chin capital, you should not blame or praise the Hakas, 'cause the man who moved the then Chin Oo syi office from Kalemyo to Haka was G. Ne Win. I tell you this because I saw him with my red eyes explaining for some of the then UB ministers on where to locate the capital's main office and the quarters, and so on and so forth during their last visit to Haka with PM U Nuh in the year 1960-'62.   Falam was the district hq for Northern Chin State and Midat was for the Southern Chin State. The capital's office (Chin Oosyi) was in Kalemyo. Our late Pu Vum Son clearly mentioned that Chin Oosyi office was moved from Kale to Haka because Burmese people in Kale demonstrated against the existence of the Chin Oosyi office in Kalemyo.. As Chin people were out dated in politics none of them never tried to know who was behind that demonstration.   G. Ne Win was trying (might be, 1. to show his gratitude to Chin armies for protecting UB several times from falling into the hand of rebels, 2. wanted to see Chin state developed like other states in Burma, 3. wanted the whole Chin people to support his policy, etc.) to develop Chin state during 1960s and '70s. As none of them did really know on how to develop Chin state he followed exactly according to the British planned development.   As soon as Chin Oosyi office was moved to Haka, he gave a lot of money to the first Chin state's Revolutionary party Chairman Pu SKL to pave tarmac road from kalemyo to Haka. Pu SKL wrote a letter to G.NW that he wanted to pave the tarmac to Thuklai, his native town of Siyáng. G.NW replied his letter that that tarmac road should be paved from Kalemyo to Haka, but not to Thuklai. Pu SKL paved the tarmac from Kalemyo to Taingen, junction to Haka and Thuklai and sent all the money back to central office.   G. NW gave 100 bedded hospital to Haka, but as all top ranking officers were only from Tedim-Siyáng and Falam, they divided it into pieces, 25 bedded each to different towns. G.NW again gave order to the capital, Haka to construct an airport. However as Tedim and Falam also wanted to have such airport that plan was later canceled. G.NW granted lots and lots of money to construct different departmental offices and quarters, but only few of them are in existence. Note: Please read the whole article HERE and have a good mind. ------------------------------ "Serve with gladness"

SIAPANGLAI Tikhor Tuanbia

Zophei Semnak Siapanglai Tikhor by Salai Ceu Mang   Biahmaisa: Siapanglai tikhor cu Laimi tuanbia ah siseh, Zophei thawhkehnak tuanbia ah siseh, Laimi pupa zumhnak le raithawining ah siseh hrialawk tha lo in a fiangmi tuanbia a kan chim khotu le a langhtertu a rak si. Mirang chan in ralkap ukhlan 1962 tiang cozah sianginn tangli lai carel ah rak cawn chihmi tuanbia a rak si. Lai tuanbia a rak ttial hmasa hna zong nih fiang tein a sining rak langhtermi le a tuanbia rak ttialmi tikhor a rak si ve.  Cucaah cattailtu zong nih ramrian le cattial hram a thawk ah semnak Siapanglai le Leitak tuanbia ttial in a rak thok i, atu zong ah cattialtu nih 1978 Laiholhreltu magazine ah rak ttial cangmi kha atu tthangthar mino hna zong nih fiang deuh in hngalh khawhnak ding caah fiang deuh in ka hung inawlh tthannak a si.   Siapanglai tikhor umnak le a min: Siapanglai tikhor cu Thantlang peng Leitak khuahlun sang ah a ummi tikhor a si. Leitak khua laicer tlangpar ah tikhor huat in a rak putmi tlang tifim chuahnak tikhor a si. Tikhor cu pe li nga tluk a thuk, pe ruk hrong a kau, lung ngan pipi in kulh a si, a cung in lungpher nganpi pakhat khuh a si. Tikhor in pe kul velchum cu lung kahcham in rak kulh a si. Siapanglai tiah min an rak peknak chan cu hi tikhor kam te ah hin sia a rak thihnak hmun a si caah Siapanglai an rak tinak a si.   Siapalang tikhor huattu hna: Siapanglai tikhor a huattu hi minfang kheh in a nih tikhor, amah nih a huat, anmah chung huatmi ti ngaingai fiang in kan tuanbia ah a lang lo. Leitak pupa hna robia ah cun mikei nih rak huatmi le sermi a si ti a rak si. Cu mikei zong cu khuazei in dah an rat ti zong fiang ngai in chim khawhmi a um lo. A tu kanmah kan upat hnu tu ah 1984 ah Siangpanglai Mino Lungkomhnak Bu (SMLB) min in Leitak tuanbia hlathlaitu komiti kan rak ser, Cu komoti hlatnak ah cun Rev. Ci Lian le Pu Sang Khar nih an rak kan chimhmi cu Hakha, Mi-e peng Keipaw khuami Pu Phu Sui (mi sa ei hmang phun) ruahnak cheuhnak in a hmasa Leitak khua an rak tlak ah an rak huatmi le sermi tikhor a si tiah Mi-e peng pupa hna nih an fale sin ah robia an chiahtakmi hna an theihmi an rak kan chimh chin ve.   Kan Lai tuanphung tialtu Lutthuh U Hla nih Chin pungpin chung in Mikei le Nivang tuanbia a ttialmi he aa lo ngai nain cu tu ah cun Siapanglai tikhor huatnak he aa tlaihnak a lang ve hoi lo. Shmanhsehlaw a tu kanmah chan ah ruahdamh in kan pawm cang mi cu Siapanglai tikhor cu mi sa ei hmang (mikei) sermi a si tiah Leitak pupa robia ah a um bantuk in Mi-e peng tuanbia zong ah Siapanglai tikhor huatnak tuanbia he aa tlai in Nivang le Phusui tuanphung an ngeih tik ah hihi a naihbik ko rua tiah SMLB nih a rak cohlan ve. Cucaah Siapanglai tikhor huattu hna cu a tu Leitak velchum ah khua a rak tla hmasa mi hna Leitak phun, Tlanglau le Bawm chung hna an si kho tiah zumh a si. --- Blog cahmai ah tarding a sau deuh ca ah HIKA hin a dihlak relding a si. *** Note: Mah ca hi Salai Ceu Mang nih 1978 ah ka rak ttial ciami a si i Pu Johan (Mang Lian Thang pa) nih a ka hal ca ah tlawmpal ka remh (modify) hnu ah kan kuat tthanmi hna a si tiah SIB Group mail ah 14 MAY 2004 ah a thlah mi a si. ------------------------------ "Serve with gladness"

Laicaa Adverb Hmanning

Source: Laiforum Mail on 20 May 2009 A ttialtu: Salai Lunglileng (Lian Cung)   Hawi Pualva le hawile,   A caan ka neih lo caah a tawi khawh chungin leh kaa zuam lai.   Adverb - muichawn ka timi kha Muko magazine ah Laica adverb an kawhning a si. Cafang peh le peh lo ding hi kei cu ka buai lem lo. Zeicatiahcun, ningcang a zulh si ahcun peh ding si ti hi ka dirpining si. Laiholh hi Tibeto-Burman holh a si caah Roman biafang in kan ṭial tikah aa laklawhnak tampi a um. Sinain, tam deuh cu Europe biafang kal daan in kan ṭial ahcun a hlawk deuh. Curuangahcun, Laica hi ṭhenbuin kan ṭial zongah sullam a khen khawh ve ṭhiamṭhiam ko nain aa dawh lo hleiah grammar ningcang tawlrel tikah a buai tuk.   Pakhattein na timi hi adverb a si lo. Zeicatiahcun, 'te' timi hi adjective khiaktu a si. 'Pi' timi zong a si ve. Cun, 'te' hi tlawmtam khiaktu zong a si ve. Cucaahcun, 'te' le 'pi' cu khingrihtertu menmen an si.   Tahchunhnak: Mi fate, pa lianpi ti bantuk a si. Cucaah, pakhattein tiah ṭial loin, pakhatte in tiah ṭial ding si. Cuve bantukin, pakhat tete in tiah ṭial ding si ve ko. Zeicatiahcun, pakhat cu noun a si. Verb silole adjective si ahcun peh ding. Tahchunhnak ah: dirbuin, dirbutein, ṭahbuin, ṭahbutein   "Ka pi nih siaherhlengmangbute bakin a kan thihták" na timi hi kei nih cun hitin ka ṭial hnga.   "Ka pi nih siaherh lengmangbute bakin a kan thihták" tiah ka ṭial ko hnga. Laica muichawn hi a tlin tuk caah atu ta rikhiahnak hi aa phundang ve. 'siaherh lengmangbuin' ti nakin 'siaherh lengmangbute bakin' hi superlative adverb a si deuh. Zeicatiahcun, 'bakin' nih superlative adverb sinak cu a thluk. Superlative thlutu hna cheukhat cu: bakin, ngaiin, tukin, bikin, deuhin, chinin tibantuk an si.   Hi pawl hi adverb sawhsawh kha superlative chim tikah a bawmtu an si. Cucaahcun, siaherh lengmangbuin -- siaherh lengmangbu bakin / siaherh lengmangbute bakin, tiah ṭial ding a si.   ṭhatakin -- ṭhate bakin/ṭhate deuhin/ṭha chinin dirbuin  dirbutein -- dirbute bakin -- dirbu(te) deuhin sirlei hoihin -- sirlei hoihbuin -- sirlei hoihbutein -- sirlei hoihbute bakin -- sirlei hoih chinin Mirang adverb hi ṭhen biapi 6 in an ṭhen hna.   1.     Adverb of manner, 2. Adverb of time, 3. Adverb of frequency 4. Adverb of degree 5. Adverb of comment, 6. Adverb of conjunction tiin. Mah nák tam deuh zong an um len rih ko lai nain hi pawl hi biapi cu an si.   1. Thilakin a velh. Timi hi adverb of manner a si. Thi lakin a velh tiah ṭial tuah hmanh, na leh khawh ko lai nain zeibantuk ningcang hmanah a tla lai lo. Cucaah, peh hnu lawng ah adverb of manner timi sullam a neither. Zeitluk faak indah a velh timi kha a langhter. Cucaah, 'thilakin', 'tlalakin', 'kuallakin' timi pawl cu adverb of manner an si.   2. Sile, damtein hung kal kun u. Sile damtakin hun kal kun u. Hi zong hi an sullam aa khat. Hihi cu ka hrilfiah ti lai lo. Nan fiang ko lai ka zumh.   ------------------------------ "Serve with gladness"

SIAPANGLAI Tikhor Tuanbia

Zophei Semnak Siapanglai Tikhor by Salai Ceu Mang   Biahmaisa: Siapanglai tikhor cu Laimi tuanbia ah siseh, Zophei thawhkehnak tuanbia ah siseh, Laimi pupa zumhnak le raithawining ah siseh hrialawk tha lo in a fiangmi tuanbia a kan chim khotu le a langhtertu a rak si. Mirang chan in ralkap ukhlan 1962 tiang cozah sianginn tangli lai carel ah rak cawn chihmi tuanbia a rak si. Lai tuanbia a rak ttial hmasa hna zong nih fiang tein a sining rak langhtermi le a tuanbia rak ttialmi tikhor a rak si ve.  Cucaah cattailtu zong nih ramrian le cattial hram a thawk ah semnak Siapanglai le Leitak tuanbia ttial in a rak thok i, atu zong ah cattialtu nih 1978 Laiholhreltu magazine ah rak ttial cangmi kha atu tthangthar mino hna zong nih fiang deuh in hngalh khawhnak ding caah fiang deuh in ka hung inawlh tthannak a si.   Siapanglai tikhor umnak le a min: Siapanglai tikhor cu Thantlang peng Leitak khuahlun sang ah a ummi tikhor a si. Leitak khua laicer tlangpar ah tikhor huat in a rak putmi tlang tifim chuahnak tikhor a si. Tikhor cu pe li nga tluk a thuk, pe ruk hrong a kau, lung ngan pipi in kulh a si, a cung in lungpher nganpi pakhat khuh a si. Tikhor in pe kul velchum cu lung kahcham in rak kulh a si. Siapanglai tiah min an rak peknak chan cu hi tikhor kam te ah hin sia a rak thihnak hmun a si caah Siapanglai an rak tinak a si.   Siapalang tikhor huattu hna: Siapanglai tikhor a huattu hi minfang kheh in a nih tikhor, amah nih a huat, anmah chung huatmi ti ngaingai fiang in kan tuanbia ah a lang lo. Leitak pupa hna robia ah cun mikei nih rak huatmi le sermi a si ti a rak si. Cu mikei zong cu khuazei in dah an rat ti zong fiang ngai in chim khawhmi a um lo. A tu kanmah kan upat hnu tu ah 1984 ah Siangpanglai Mino Lungkomhnak Bu (SMLB) min in Leitak tuanbia hlathlaitu komiti kan rak ser, Cu komoti hlatnak ah cun Rev. Ci Lian le Pu Sang Khar nih an rak kan chimhmi cu Hakha, Mi-e peng Keipaw khuami Pu Phu Sui (mi sa ei hmang phun) ruahnak cheuhnak in a hmasa Leitak khua an rak tlak ah an rak huatmi le sermi tikhor a si tiah Mi-e peng pupa hna nih an fale sin ah robia an chiahtakmi hna an theihmi an rak kan chimh chin ve.   Kan Lai tuanphung tialtu Lutthuh U Hla nih Chin pungpin chung in Mikei le Nivang tuanbia a ttialmi he aa lo ngai nain cu tu ah cun Siapanglai tikhor huatnak he aa tlaihnak a lang ve hoi lo. Shmanhsehlaw a tu kanmah chan ah ruahdamh in kan pawm cang mi cu Siapanglai tikhor cu mi sa ei hmang (mikei) sermi a si tiah Leitak pupa robia ah a um bantuk in Mi-e peng tuanbia zong ah Siapanglai tikhor huatnak tuanbia he aa tlai in Nivang le Phusui tuanphung an ngeih tik ah hihi a naihbik ko rua tiah SMLB nih a rak cohlan ve. Cucaah Siapanglai tikhor huattu hna cu a tu Leitak velchum ah khua a rak tla hmasa mi hna Leitak phun, Tlanglau le Bawm chung hna an si kho tiah zumh a si. --- Blog cahmai ah tarding a sau deuh ca ah HIKA hin a dihlak relding a si. *** Note: Mah ca hi Salai Ceu Mang nih 1978 ah ka rak ttial ciami a si i Pu Johan (Mang Lian Thang pa) nih a ka hal ca ah tlawmpal ka remh (modify) hnu ah kan kuat tthanmi hna a si tiah SIB Group mail ah 14 MAY 2004 ah a thlah mi a si. ------------------------------ "Serve with gladness"

Laica le Laiholh

Source: Laiforum & Rungcin Mail on 19 May 2009 LAICA LE LAIHOLH   Laica cu tangli tiang lawng a um ko caah Laica tangli a awngmi paoh nih ceih lulh khawh cio ah ka ruah phot ko i ka hun i thawh phot ve. Laica kan ti lengmang mi hi a ngaingai tiahcun Hakha holh khi a si ko.Cucaah Laica seh kan tial tiahcun aho paoh nih Hakha holh khi kan i cherhchan cio a herh ko rua hnga. Kanmah le kan awcawi cio in kan tial cio ko lai ti siseh law, Matu, Lautu, Zophei, Senthang nih kan awcawi cio kan rak chuahpi ahcun zeitin? Zei a si, ti hmanh kan hngalh hnga mei?  Hi kongah a el le a al phunphai in kan ttang ko rih ahcun Laimi cu buai le bai phunphai hrimhrim hi kan uar rumro caah a si, kan ti khawh men ko hnga. Zeicadahtiah, Mirang nih Laica an rak kan serpiak lioah Hakha holh khi an rak i cherhchan mi a si caah a si. Tangli tiang kan rak cawn ciomi Laica hi Hakha holh bak  a rak si fawn. "Cepa a le" timi hna kha cu Hakha holh hmanh ah khuahlun holh ti ninglaw ka luan hlei hnga lo pei.   Laica tawlreltu CACC   Laica cu a dirhmun a fek ve rih lomi a si caah kan Laica dirhmun a feh zau khawh nak ding caah Laica tawlreltu CACC tawlrel ning khi mipi nih kan zulh hna awk le kan pom hna awk hi a biapi ngaingai hnga. CACC nih zei pipa an kan iap kho lo kan ti ahcun kumkhat voili in a chuak lengmang mi Muko Mekazin khi ahopaoh nih i zohchunh cio usih law kan Laica a dam zau ko hnga. Aho chimhmi le cawnpiak mi hmanh ngaih duh loin, mah siarem ning paohin kan ttial lengmang cio rih ko ahcun aho te uico hmanh fial a hau theng ti hnga lo dah. Catialtu min i tel loin Laiforum le Rungcin ah catial khawh siseh law, an catial dan zoh ah "a nih tialmi" tiah minung panga nak tlawm lo hi cu ka tlaih khawh ko hna hnga. Mi timi zulh duh hleng tung loin, mah duhmi lawng dirpi hi "buai" phunkhat a si ve ko.   Ca le holh   Ca timi ah tialmi ca le holhmi ca tiin holh le ca hi aa then zungzal ( holh phunkip a thiammi ka lo nain, Laiholh hmanh thitha in ka thiam lo). Bianaah, " Cungpi le Ceupi hi hawikom ttha tak an si. An kum le an khua zong aa khat i, an ngeih le an chiah zong aa tluk. Voikhat cu zu an ding tti i bia an i el. Ceupi a thin a hung i, na neih zat ka neih ve tiah Cungpi kha a hro". Hika zawnah tialmi ca le holhmi ca na hmuh lai. Ceupi a biachim zoh ah Thantlang leimi a si a fiang. Cungpi belte Hakha lei maw Thantlang lei timi na fiang lai lo. Zeicadahtiah, a biachim a lang lo. A sinain, catialtu pa nih Hakha holh "ngeih" a hman i Thantlang holh "neih" a hmang lo. Laica in chuahmi Mekazin paoh ah catialtu a tam deuh hi Thantlang lei mi deuh kan si caah "neih" nih hmunhma a ngeih ngai hi a si rua tiah ka ruah(ka palh kho). Neih lawng hmanh a si loh, ai zong aa tel, kai zong aa tel.   Cafang fonh               Santleih, ngeihchiat, sihmenhseh, zerhpi ni, zerhte ni......tbt. hi Laiforum le Rungcin ah a tam ngaingai.A biafang fonh cu um ko rih seh. A cafang fonh koko ah Laica hi Laimi nih mai sam in kan sam. Nang na tel ve lai lo maw, ti ding hoi hna khi "Nang na tal ve lai lo maw" tiah hmun tampi ah a lang. Hi hna hi cu Laica a si loh ti ninglaw ka palh tuk hnga lo dah. Laica a poi venak cu duh paoh in tial awk a tha i rel awk zong a tha ve fawnmi hi a si. Bianaah, " Pa Luai cu Kawlram ah nupi aa cah i, a rak phan taktak tikah a nupi nih a duh ti lo, Paluai cu kawl ramah nu pi a cah i arak phan tak tak tik ah a nu pi nih a duh ti lo....tbt. in a phunphun in ttial awk a ttha. A rel zong rel khawh dih a si fawn.  Asinain, zohnak ah Laica a umtu ning zong theih khawh a si ve. Cucaah Laica a tlaihchan i Laica tial a huammi paohpaoh nih CACC tining hi i hrawm kho cio usih law, a dir zong kan dirpi cio ahcun a rauh hlanah kan Laica dirhmun a fek ngaingai ko hnga.   Perhkalh  ------------------------------ "Serve with gladness"

Siapanglai tikhor kong

Zophei Semnak Siapanglai Tikhor   Biahmaisa: Siapanglai tikhor cu laimi tuanbia ah siseh, zophei thawhkehnak tuanbia ah siseh, laimi pupa zumhnak le raithoining ah siseh hrial awk tha lo in a fiangmi tuanbia a kan chim khotu le a langhtertu a rak si. Mirang chan in ralkap ukhlan 1962 tiang cozah sianginn tangli lai carel ah rak cawn chihmi tuanbia a rak si. Lai tuanbia a rak ttial hmasa hna zong nih fiang tein a sining rak langhtermi le a tuanbia rak ttialmi tikhor a rak si ve.. Cu caah cattailtu zong nih ramrian le cattail hram a thawk ah semnak siapanglai le Leitak tuanbia ttial in a rak thok i, a tu zong ah cattialtu nih 1978 Laiholhreltu magazine ah rak ttial cangmi kha atu tthangthar mino hna zong nih fiang deuh in hngalh khawh nak ding caah fiang deuh in kaa hung inawlh tthannak a si.   Siapanglai tikhor umnak le a min: Siapanglai tikhor cu Thantlang peng Leitak khuahlun sang ah a ummi tikhor a si. Leitak khua lai cer tlangpar ah tikhor huat in a rak putmi tlang tifim chuahnak tikhor a si, Tikhor cu pe li nga tluk a thuk, pe ruk hrong a kau, lung ngan pipi in kulh a si, a cung in lungpher nganpi pakhat khuh a si. Tikhor in pe kul velchum cu lung kahcham in rak kulh a si. Siapanglai tiah min an rak peknak chan cu hi tikhor kam te ah hin sia a rak thihnak hmun a si caah siapanglai an rak tinak a si.   Siapalang tikhor huattu hna: Siapanglai tikhor a huattu hi minfang kheh in a nih tikhor, amah nih a huat, anmah chung huatmi ti ngaingai fiang in kan tuanbia ah a lang lo. Leitak pupa hna robia ah cun mikei nih rak huatmi le sermi a si ti a rak si. Cu mikei zong cu khuazei in dah an rat ti zong fiang ngai in chim khawhmi a um lo. A tu kanmah kan upat hnu tu ah 1984 ah Siangpanglai Mino Lungkomhnak Bu (SMLB) min in Leitak tuanbia hlathlaitu komiti kan rak ser, Cu komoti hlatnak ah cun Rev.Ci Lian le Pu Sang Khar nih an rak kan chimhmi cu Hakha, Mie peng Keipaw khuami Pu Phu Sui (mi sa ei hmang phun) ruahnak cheuhnak in a hmasa Leitak khua an rak tlak ah an rak huatmi le sermi tikhor a si tiah mi e peng pupa hna nih an fa le sin ah robia an chiahtakmi hna an theihmi an rak kan chimh chin ve.   Kan lai tuanphung tialtu Lutthuh U Hla nih Chin pungpin chung in Mikei le Nivang tuanbia a ttialmi he aa lo ngai nain cu tu ah cun siapanglai tikhor huatnak he aa tlaihnak a lang ve hoi lo. Shmanhsehlaw a tu kanmah chan ah ruadamh in kan pawm cang mi cu siapanglai tikhor cu mi sa ei hmang (mikei) sermi a si tiah Leitak pupa robia ah a um bantuk in mi e peng tuanbia zong ah siapanglai tikhor huatnak tuanbia he a tlai in Nivang le Phusui tuanphung an ngeih tik ah hihi a neih bik ko rua tiah SMLB nih a rak cohlan ve. Cu caah siapanglai tikhor huattu hna cu a tu Leitak velchum ah khua a rak tla hmasa mi hna Leitak phun, tlanglau le Bawm chung hna an si kho tiah zumh a si.   Siapanglai tikhor huat kum le a voikhatnak Leitak tionak: Cattial in tuanbia khumh mi a si lo caah a voikhatnak Leitak an tlak hi a ho nih a rak hruai hna ti fiang in chim khawh a rak si lo, sihmanhsehlaw khua min ah Leitak ti a si tik ah Leitak phun hruainak in Leitlak khua cu tlak dawh in zumh a si. Chin tuanbia ttialtu hna nih an langhter ning ah hin Kalay kabaw in tlangpar kan kai hi AD 1400 hrong a si lai tihi mitam deuh zumhnak a si. Chin tuanbia kan zawt ah hin kanmah in kan tuanbia ttialmi a rak um lo caah cattail in chantampi a kal cangmi hna Kawl le Shan tuanbia hi kaltak awk kan rak ttha tawn lo. A voikhatnak Kawl pennak (pagan chan) ah Chin le kawl cu hmunkhat ah kan tlawng tti ti cu ttuanbia ttialtu dihlak nih cohlan a si.   Pagan pennak cu AD 1300 lai te ah a rawk i Shan pennak tang luh a si tik ah Chin miphun cu Irrawaty va hron ah um duh ti lo in Pantuang tlangpar lawnh in nitlak lei, Chintwin a lu lei kalay kabaw velchum ah ram an rak ser. Micheu cu kawlram nitlak-thlanglei hoih in a kal zong rak um ve dawh an si. Cu an umnak kalay kabaw ahcun holh le nun phungphu tete in khua rak sak cio a si. Kum zakhat hnu AD 1400 lai te ah Shan nih an rak pen tthan hawi hna. Chin miphun cu dai tein um a duh phun an rak si ruang ah AD 1400 lai lila ah zalong tein um ruah ah an phu tete cun tlangpar ah rak kai cio a rak si ti a si.   Tuanbia hlat hna langhterning ah cun tlangpar a rak kai hmaisa hna hi Masho, le khumi phun an si ti a si. Cucu a tu hi nitlak thlanglei ah an ttum tthan i Zakhiang ram, Zaw tlangthluan le a kiangkap Magew ramthen le Paletwah thlanglei deuh ahkhin an um ti a si. A phu hnihnak hi Bawm, tlanglau, leitak le Mara an si ti a si caah Siapanglai tikhor huattu hi hiphu hi rak si hna sehlaw a dawh bik. A tu ah cun Bangaladesh Bawmram le Mizo ram chung ah khua an sa hna. An kai caan tuak tik ah AD 1400 pawngkam hrong in zumh a si caah Siapanglai tikhor an huat zong hi AD 1400 hronghrang sidawh bik a rak si. A phuthumnak le a donghnak ah tlangpar a rak kaimi hna cu lai, lushei le� zo (tiddim lei) phu an si ti a si.   Siangpanglai tikhor umnak cu zei ti hnah hmanh a um lonak tlangpar fing ah a si, Pu Phu Sui nih tikhor huatning le ti kawlning ruahnak a rak cheuhmi hna hi a si kho ngaimi thil a rak si, tlanghrawn a kuat deuhnak zon ah lapar tom nan chiah lai, laibel (Lentebel) in cu lapar tom cu nan khuh lai, thaizing zingka ah zohthan uhlaw a cin dih ahcun cuhmun ahcun ti a um tinak a si, tungpil in vulei cawhpiak uhlaw tlang tiput a um lai, tiah ruahnak a cheuh hna ti a rak si. Pu Phu Sui cu mi sa ei hmang a si ruang ah Leitak nih cun an rak thah ti a si. Keipaw khuami cu an lung a fak ve i Leitak khua cu an rak chim caah a voi khatnak tlakmi Leitak khua cu caan tawi te chung ah mikei ruang ah a rak tio ti a si.. Tuanbia dang ahcun vui ttheo ruang ah an tio a ti zong an um ve.   A tu Zophei ram a tla hmasa cu Thangngan a si: A voikhatnak Leitak tio lio Leitak ah khua a rak sa hmasa hna cu Mizoram, Chimtuipui le Bawmram hna ah an va itthek. Caan zei mawzat an um hnu ah Mizoram, Chimtuipui an umnak Salua khua cu ti nih an khuaning piin a rak khuh caah an khua a rak tio timi tuanphung an rak ngei ve. Ngaitainu tuangphung le Liandodar tuanphung he aa lo ngai rih. Khua tio ruang ah hmunthar an rak kawl cio, mitam deuh cu nicheuh chakhlei bawinu va hron in rak kai a si, cu lak ah Thangngan le Hlawnri (Lianchin a ti an um) cu bawinu va hnah lei an rak lan i, thanghor va hram an phak ah Sadipui hmun a tu Tisen khua khi khua hmun ah an rak ihalh tti ti a si.   A ho dah khuahmun ham hmasa ti kha hmelchunh arbawm an tarmi in an zot tik ah thangngan arbawm a hlun deuh. Sihmanhsehlaw thangngan cu mino deuh a si caah Lianchin kha a rak kianh i a tu tiang an um lan, amah Thangngan cu thanghor va hnah lei a rak kai tthan, a tu Leitak ramchung siapalai ah um hmun an rak khuar hmasa, Cu ri cun zophei pengkulh khua sak thai a si caah a voi hnihnak le a tu zophei ram a kan tlakpitu hna cu Thangngan chung an rak si.   Siapanglai tikhor a ngeitu cu Suihleng an si: Leitak ramchung hmun thum li ah khua an rak sa. Cu lio ah an zuat satil poah kha cakei nih a rak pamh piak tawn hna. Voikhat cu Suihleng pa sia a pamh, lungfah in a rak doi i atu siapanglai tikhor hram ah khin langkatum (ngun kuthrolh) in cakei cu a rak thah. Cu pawng te ah cun lung nganpipi in aa kulhmi tlangtifim chuahnak tikhor ttha ngai a rak hmuh. Tikor ttha le khuatlak awk ah a rem� ngaimi hmun ka hmuh, hi khua ah hin khuasa tti hna uh sih tiah a kiangkap ummi hna kha a rak sawm hna. Zophei ram tla hmasa thangngan chung cu atu Leitak le Zabung kar ah khin an rak um.   �Suihleng pa nih, nan nih thangngan chung cu ramtla le laamhruai nan si caah Leitak khua ah nan duhmi inn hmun ithm uh, nanmah nih nan kan hruai lai, keimah nih hi tikhor cu ka sia cakei nih a pamhnak a si caah Siapanglai tikhor tiah kaa sak ve, keimah tikhor a si lai, tiah a rak ti hna. Cu cangka Bawitlai pa nih thal a kah zau i ka kahnak hmun poah ka ram a ti, Aihling pa zong nih Leitak khua luh lai tiva hor khi ka tiva a ti cawlh ve ti a si, nihin tiang auh lan an si hna. Hmun thum li khuasa an rak isawm dih, Hluike, tlumang, Zawtlui le a dangdang hna zong an rak itel ve. Cu thawk cun atu tiang Leitak khua hlun sang um siapanglai tikhor toh in khua an rak sak kha a si.   Siapanglai tikhor do danghnak le a voi hnihnak Leitak tlak kum: Siapanglai a ngeitu cu Suihleng chung an si bantuk in kum tin vok rial in rak dangh peng a si. Leitak ramukbawi Hlawnceu hna nih Chankhat ah voikhat siapi in an rak dangh ton ve. Leitak nih Hlawnceu ramuk ah an rak ilak hna hi Thangngan chung chan in chan li nga an um hnu ah a rak si. Hlawnceu kan pa le hna chan relning ah Pu Sai Thang in Pu Mang Ling in Salai Mang Hnin Mang tiang ah chan 15 a si. Thangngan chung chan ah Thangngan roco Pu Lal Tum fapa Pu That Vung in Salai Mang Hei Lian tiang ah chan 20 kan si ve cang ti a si. Cu caah a voi hnihnak Leitak an tlak cu AD 1500 hrong (20x25=500) ah si dawh bik a si. Cu ve bang in Leitak hlawnceu phun an phak hi AD 1625 hnu (15x25=375) ah si dawh a rak si. A ruang cu vulei cung tuanbia hlat hna nih chankhat cu buaktlak in kum 25 ah rel cio a si caah hi hrong hi si dawh bik a si tiah zumh a si.   Siapanglai a sunlawi khunnak cu sualthianhternak tikhor a rak si kha a si: Kan pupa chan ah cun mit ah mit ve, ha ah ha ve, hnar ah hnar ve tiah leh rulh icham chan a rak si caah ngeihthiam timi biafang hmanh an rak ngei lo. Pakhat khat nih lai a nawn sual ahcun a nunnak lak tthan in phuhlam a rak si ko. Ihlam khawh lo ah hin rak inautat a rak si rih. Sihmanhdehlaw khuarauh har ngai a simi cu lainawng nih siapanglai tikhor ah a kut a hnim i siapanglai tikhor ti in a kut aa ttawl ahcun a sual a thiang tiah an rak zumh, cu hnu cun lehrulh cham thah tthannak in rak luat a si. Cu caah lai nawng poah nih nunpeh an duh caah siapanglai tikhor cu purh in kut ttawl zuam cio a rak si. Khuaruah har chin a simi cu lainawng nih a kut aa rak ittawl khawh ahcun tikhor dihlak thisen ah ai cang, cu thisen cu siapi in thianh lo ahcun din ei awk a rak ttha lo tiah an rak zumh.   Kan Laitlai chung in lainawng an um ti thawng pang a len cang ka Leitak khuami nih tikhor cu zan khua dei rak cawngh a si ton. Sual thianh ruah ah tikhor a rak purtu kha an tlaih khawh ahcun tikhor thianhnak ah siapi an rak liam ter hna i cu in cun rak thianh a si ton. Liam awk a ngeih lo ahcun ramuk bawi nih ttuanvo a lak i a rak purtu kha innchung sal ah an rak tlaih ton hna. Cu cu siapanglai tikhor a sunlawi khunnak a rak si.. Hi laitlai kan zulhphung robia sung kan rak ngeih mi cu mirang an rak kai ah Leitak a rak phan balmi Major Mabnett (Laica a kan ser piaktu hmasa) nih sualthianh ternak siapanglai tikhor kong cu cattail in a rak khumh i cucu Chin Hills Vol 1 ah hmuh khawh a si.   Siapanglai tikhor ah kut aa rak ittawlmi Pu Thang Cem le zophei thawhkhenhnak tuanbia pehtlainak: Pu Thang Cem (Thangmacem) cu zotung peng Vauti khua mi a rak si, ram an riah ah meithal in a nupi pa (A pu) a rak kah sual, nun peh ruah ah siapanglai tikhor purh cu aa rak izuam ve. Leitak nih Vauti ah lai an inawng ti thawngpang an rak theih cia ve caah siapanglai tikhor cu chun zan in an rak cawngh ve ti a si. Zanttim ah tikhor cu a rak fuh ve taktak, a kut aa ttawl hnu ah Leitak khuami nih Thang Cem cu an rak tlaih, siapanglai tikhor thianhnak ah siapi in na khuami nih rak in tlanh hna seh, tiah an rak ti. A pu hliam sual a si tik ah an rak tlanh duh ti lo, Leitak ramuk bawi in ah a rak tang ko ti a si.   Pu Thang Cem cu amah in Vuati khua ah sia tampi a rak ngei ciami a si caah ramuk bawi nawl peknak in Vauti ah a sia cu a va kanh dih hna hnu ah amah tein a rak itlanh tthan i ramuk inn cun a chuak..Siapanglai tikhor ah a kut aa ttawl cang ruang ah Vauti khuami zong nih thah tthan khawh a rak si lo. That tthan sual hna sehlaw Chia ah rak ruah a si. Ramuk inn in a chuah hnu ah Leitak ah thangngan chung nu a rak tthit tthan ti a si. A sia cu thanghor va ral tlanglet lei ah a va khalh tawn hna, ni hin tiang in thangmaceng siakhalhnak tlangbo ti a si lan.   Leitak in a hmasa bik tlakmi Leisen khua le tlak kum: Pu Thang Cem cu Leitak ah caan zeimawzat a um hnu ah a nupi tta Pu Thla Lian le a dang chungkhar pa kua hra sawm in sia khalhnak a neih deuhnak lei Leisen khua cu an va tlak. Leisen an tlak hi Leitak ramuk chan ruknak Pu Bawi Khar chan ah a rak si, AD 1750 hnu si dawh a si. Cu Leisen khua pawng ah hin Hoitheng phun (Mara) nih rak tlakmi Cirang khua a rak um cia ve cang. Leisen khua cu hoitheng le thangaw nih an rak chim lengmang hna ti a rak si.   Leisen khua ah Pi Mang Hluan le Ni Vung an zaam: �� Pu Bawi Khar fapa cu Mang Hnin 1nk a si. Hakha sangte chung Lian Nawn unau, Pu Lian Pawng fanu Mang Hluan a tthit. Fapa fangkhat Tial Khar te long an ngeih manh, chan tlung loin Pu Mang Hnin nih a roh hna. Mang Hluan a tthit hlan ah nuchun in Pu Mang Hnin cu fapa Ni Vung a rak hrin cang. Pupa chan ahcun inn tual thio ah rak ivui hna kaw, Pi Mang Hluan nih mangchia manh in inntual ah Mang Hnin thlan hram ah cun zuun ngaih in a rak tap ton ti a si. Cu ah cun Ni Vung zong cu a tlangval ve cang i a nu te Pu Mang Hluan cu a va hnemh ve ton rua.   Cu ti cun inn khat ah caan sau an tlawn len tti tik ah duhsah tein Tial Khar zong cu a hung za i mi nih na nu le na u an iduh tiah Tial Khar kha an rak sawh lengmang cah mi hmai a khap ve ti lo i zudinnak an tthut tti ah siseh, an ichawhtti a hmuh ah siseh lai chai in a rak chaih lengmang hna. Cu caah caan sau um ngam ti loin an itthium beh lawlaw i Leitak khuasak ngam ti loin Leisen lei ah an rak zaam ti a si. Leisen ah hin anmah hlawnceu chung Ni Vung a pate Hmung Tling hi a rak um ve cang ti a si. Cu lio ah cun Tial Khar putar Pu Bawi Khar a nun rih caah Tial Khar cu a putar sin ah �a rak um ti a si.   Pi Mang Hluan hruaiak in Al Bik le Hlei Lian cu Leisen khua in a lakpi hna: Pi Mang Hluan le Pu Ni Vung an phak ah hin hoitheng le thangaw nih Leisen khua cu an rak chim peng rih hna. Cu lio ah cun Hakha sangte bawi Pu Lian Nawn cu mara peng tlawn ah Leisen a rak phan. Pi Mang Hluan nih Pu Lian Nawn cu hoitheng le thangaw ral ruang ah khua kan sa kho ti lo, nafa le pakhat tal nih kan umpi hna seh tiah a rak hal. Pu Lian Nawn nih a timi cu keimah fa le cu an um lo. Ka u Thang Ding (sangpi chung) nih Lungzarh vankhing nu sin ah a hrin mi hna fapa 2, Al Bik le Hlei Lian an um, ka u chim deuh, a rak ti ti a si.   Pi Mang Hluan cu Leisen khuami nih an rak zulh, Hakha Pu Thang Ding sin ah Al Bik le Hlei Lian cu an rak hal. Lunglawm tein a rak pek hna caah Al Bik le Hlei Lian cu an nu he Leisen khua ah cun Pi Mang Hluan le Leisen khuami nih an rak tlunpi hna. Anmah phak hnu zong ah an zat rih lo caah hoitheng le thangaw nih cun an rak chim peng rih hna. Pu Bawi Khar nih hoitheng a rak ti tonmi hna cu,  zathang fa cu an za lai i nan celh hna lai lo dah kaw, nehsawh ti hna hlah uh,dawt ihlawh uh! a rak ti nain an ngai hlei lo ti a si.   Leisen in Khuacareh ah an itthial: A hnu ah cun an celh ve ti lo i anmah phak khawh lonak Khuacereh hmun ah an rak itthial. �Pu Bawi Khar bia bang AL Bik le Hlei Lian an hung zat cangka hoitheng kha an tlaih ve cawl hna, an chim hna, hreng an khenh hna. An icelh ve ti lo caah Pu Bawi Khar cu nang tlang kan tlak ko kun tiah an rak nawl. Pu Bawi Khar (an ttang) nih Al Bik le Hlei Lian a rak timi hna cu, hoitheng mi nih leisen khuami hreng an rak khenh tonnak hna tia in rawlruk sa hna seh, inn laam hra chung ah inn chung inn leng in rawlruk cu an tlar lai, cu chung ah cun facang, fatun, phiang le lairawl phuntling khat tein in rawn piak hna sehlaw cu hnu cun hreng nan khenhmi hna zong thlah piak ve hna uh, hmailei zong ah idaw thai cang uh, a rak ti hna, an phu hnih in an lung a rak tling, cucu Al Bik le Hlei Lian lianhhram an thawknak a rak si ti a si. Khuang zong voi hnih tiang an rak cawi ti a si.   Khuacareh in Vuangtu khua ah: Khuacareh cu sa le ral ttih deuh ah rak tlakmi khua a si caah tthial hi an rak duh ngai. Cu hronghrang ah cun ram an vaihnak ah a tu Vuangtu khua hram la aw va kiangkap an va phan, nga a tam, loram a ttha, khuacaan an duh zawng te a si caah Al Bik hruainak in cu ka hmun ah cun an va itthial. Cu ah cun Pu Thang Cem nih nan lak ah upa bik ka si. Leitak in Leisen, Leisen in Khuacareh in a tu tiang kan zulh peng fon hna caah keimah le ka thawhkehnak philh lo nak ah khua min cu Vauti ka sak piak sawh ko uh a rak ti hna caah Vuangtu ti a si lan. Cu lak ah micheu cu Vuangtu kal duh ve loin hoithang nih an tio takmi ram toh in Cirang pawng Khuabung ah an va itthial ve ti a si.   Vuangtu in Hriphi ah: Vuangtu an tlak tlawm pal ah Al Bik nau Hlei Lian cu ram a rak vai ton ti a si. Ram a vaihnak ah made khua a va hmuh. Khuathartlak a sawm hna i an lung a tlin ve caah Vuangtu in inn li nga he a tu Hriphi khua hlun ah khua a rak tlakpi hna ti a si.   Cirang khua (mara-hoitheng phun tlakmi khua) tionak le khuabung khua tlaknak: Hoitheng phun umnak Cirang khua cu Zokhua nih kawl an rak iroih hna i an rak chim caah a rak tio. Zokhua nih an rak chimnak hna a ruang cu nihlawh sawmpal hal ah mara peng a rak tlawngmi Zokhua mi pa hnih lak ah Pu Bawi Lung, khengmual chung pa cu Cirang khua pa he chuncaw funnak hnah ttawh le ttawh lo kong an bia an ithei sual i Cirang khua, hoitheng pa nih nam in a hnawng a rak pheh.Pu Bawi Lung hawi nih khuami a chimh ve hna tik ah khengmual chung nih Cirang khua ah cun phu hlam an rak itim ti a si.   An vung itimh luklak kar ah a naupa cu lungfah tuk in mah lawng in a rak kal, hoitheng nih an rak thah chap ti a si. Cu caah Zokhua nih anmah long an ngamh ti ve lo i kawl an rak iroih hna nak kha a rak si, tampi an rak thah hna caah an khua zong a rak tio thai. Cu hnu cun Cirang khua le a kiangkap cu hmun lawng ah a cang. Vuangtu lei kal a duh lomi nih Khuacereh in Cirang khua lei ah cun an rak itthial ve. Cu hmun cu khuabung tupi hram a si caah khua min zong Khuabung an ti lannak khi a si ti a si. Khuabung an va itthial ahhin Pu Ni Vung le Pi Mang Hluan zong Vuangtu lei lanh ti lo in Khuabung ah cun an rak tang ve ti a si. Leitak khuachung ummi zong an rak sawm chih hna caah Khuangbung an phak ahhin milurel zong an rak tthahnem ngai ti a rak si. Caan tlawmpal a ruah ah Vuangtu bawi Al Bik fapa Pu Hniar Kham an rak ilak.   A donghnak siapanglai tikhor ah kut aa ttawlmi le bia donghnak: Siapanglai tikhor ah Khrifa si hlan a donghnak kut aa rak ittawlmi cu mirang kai hnu Pu Mang Hnin 2nk chan ah Congthai khua mi (a min ka philh) a si ti a si. Khuami nih a kut aa ttawl lio ah an tlaih khawh caah siapi can ai ah Re. 25.00 an rak liam ter. Cu hnu cun Khrifa phung kan luh cang caah siapanglai ah kut ittawl can ah sualngeihchihnak hmel chunh ah Pa le Fapa le Thiangthlarau min in tipil pek ah kan thlen cang i kut long si ti lo in kan pumpaluk in ihnim a si cang. Cu caah zophei peng ah khua a rak hmunh thainak hi siapanglai tikhor ruang ah a rak si, cu siapanglai cun kan karh chin hnu ah khua le ram ser cio a rak si. A cunglei ah kan langhter bantuk in zophei peng kan karhning cu, Leitak siapanglai hmunpi in Leisen, Leisen in Khuacareh, Khuacareh in Vuangtu le Khuabung, Vuangtu in Hriphi, Tluangram, Zeiphai le Ngalang Khuabung in Longtlang le Hlamphei Leitak tthiam in Aibur, Zabung le Hmawngtlang Leitak tthiam in Buanlung in raktlakmi Phaikhua ah zeimawzat an va ifonh, Cu phaikhua phan lila chung cun Hakha in rak tlakmi Congthia khua ah zeimawzat an va ifonh rih, Kuhchah zong ah Leitak hlawnceu kan ni le va ngeihnak a si leng ah Leitak hlawnceu hrin a kan hringtu zathang sangte chung nih tlakmi khua a si rih tthan hoi. Mi le mauhram an ti bang zophei peng khuasa dihlak hi hrih le hram he thawhkehnak he aa rak itlai dihmi long te kan si. Pupa chimkem ah siapanglai cu �Tui thuonak mai zangnak (tiput hram a thawknak le mei kanghhram a thawknak) ti a rak si. Cu caah Siapanglai tikhor cu laimi tuanbia ah siseh, zophei thawhkehnak tuanbia ah siseh, laimi pupa zumhnak le raithoining ah siseh hrial awk ttha lo in a fiangmi tuanbia a kan chim khotu le a langhtertu a rak si hi zophei kan ivantthat khunnak le Pathian thluachuah a rak sinak a si. Aa daw hria peng ding, aa zohkhenh peng ding le a ttang tti peng ding kan si hrimhrim ti kha siapanglai tuanbia nih fiang tein a langhter. Cu cu a tu mino dihlak nih fian dih le theih cio a ttha tiah ka ruah caah ka rak ttialcia kha sau deuh le fiang deuh in kaa hung inawlh tthan hi a si.   Ceu Mang   Note: Mah ca hi Salai Ceu Mang nih 1978? ah ka rak ttial ciami a si i Pu Johan nih a ka hal ca ah tlawmpal ka remh (modify) hnu ah kan kuat tthanmi hna a si tiah SIB Group mail ah 14 MAY 2004 ah a thlah mi a si. ------------------------------ "Serve with gladness"

Mother's Day Poem by Vawkuu

"My Mom's Love"
L. Van Cin Thang

Days and months have passed by
And time may heal a missing heart.
But at the thought of you, time can't erase,
For it is a heart with a genuine love for a son.

The experiences reveal your lovely face,
Natures remind me of your tender care.
And, your kind holding hand and embraces
In your arm, I'm most comfy.

Mom's inner aspiration for a son
Godly way of life, It was Mom's inner wish.
Equipping with the living Word of God,
The erudition from above, it is a better way for me.

The most costly, Mom's prayer
With the purest heart of faith, I'm reconstructed.
The highest valued, Mom's admonition,
It smoothes son's ways, and paves a way of success..

God heard, Of Mom's entreaty
With the deepest devotion, experiences testify so.
Wish you were here, To tell you All,
For the kindest voice, I've ever heard.

Your being there, being by my side,
I'm built with Word of wisdoms.
I'm strengthened emotionally, mentally.
I feel the best by your love around me.

A thousand thanks, being my Mom,
And the unique love and sweet prayer,
O my own Mom dear, it is you, the only one
I ever own, so the whole world does.
You're my mom, I love you.

------------------------------

"Serve with gladness"

Haka - Hmandaw lam kong fianternak

Hakha – Hmandaw lam fianternak Hakha Hmandaw lam cawhnak ah Laimi kan lung aa khah lo ruangah buaibai nak le hnahnawh nak zumhlonak le thangchiatnak a phunphun a chuah caah mah ca hi Hakha- Hmandaw lam komiti nih hiti zohsawh ding a si tilo ti kan hmuh caah pumpak in aadaw mi kan si cio ko nain hi lam cawh nak ah kan lung put le kan hmuh ning aakhah lo le tuaitam nak a phun phun a um caah ramcung ramleng miphun le ram a daw mi nih an lung fiang seh tiah pumpak min sawh bak in kan rak tial cang. Abiapi bik in April 2009 thla chungah internet in tarmi cung ah Hakha-Hmandaw lam atha deuh a tawi deuh nak lam phunh puai Hmai Khah khua ah Brig. Hung Ngai nih a tuah tiah Pu Tial Hnin party pawl nih an tar mi cung ah fianter nak le kan cawh mi a umtu ning le tuaitam nak a chuahpi ning kha atang lei bantuk in kan rak langhter. 1.    Brig. Hung Ngai nih Hmai Khah khua ah lam phunhpuai a atuah tiah a hmanthlak tampi he Hakha – Hmandaw lam atha deuh, a tawi deuh nak lam a si an ti mi cu a hmaan lo, hmanthlak le map kan taar mi cung ah hin tha te in rak zoh cio u law nan lung a fiang ko lai. 2.    Hakha in meng 16 kan cawh cang an ti mi hi Hakha in Ai Ve tiang meng 10 hi Pu Tial Hnin le party pawl cawh mi pakhat hmanh aatel lo. Kan mah komiti nih phaisa tampi dih in kan kauh chap, lungpang pawl contract in kan cawh ter mi hna a si. Pu Tial Hnin te cawh mi cu Aive in Hmai khah kar lam hlun UNDP nih Van Ha khua an bawmh mi lam meng 4 chung a um cia mi kha atlawm pal mortor kal kho ding in an kauh chap mi a si.Van Ha lam pial in Hmai khah tiang meng 2 tluk lawng an cawh taktak mi a si. 3.    AiVe in Hmai Khah karlak lam kha phunhpuai an tuah mi kha Brig. Hung Ngai an sawm ve i pumpak hawi kawmh nak zonruah in a va kal mi a si i official a si lo. Acozah nih phaisa bawmh mi a si lo. Haka – Hmandaw lam zong a si lo. Atu kan cawh cuahmah lio mi hi doh duh ah an tuan, an tuah mi, an tial mi asi. Internet i an taar ngam mi kha ngeih chiat awk ngai ngai a si. 4.    Pu Tial Hnin nih Ruan lei hawih in lam hmui a suai mi hi (Lan U cawng) amah ruah nak in a suai mi a si i ahohmanh nih lam hmui kawl in tah mi le fehter mi lam a si lo. afawi deuh atawi deuh ti ngam awk a si hnga maw. 5.    Dong hlei donh nak ah Pu Tial Hnin nih Ruan lei kap atha a ti mi hi amah ruah nak a si. Komiti nih Hlei donh nak a that le that lo va zoh ding ah vawi hnin an kal an va zoh hnu ah tiva i Ruan lei kap a tha ko nain Hmai khah lei kap cu  12' pe kauh hmun hma a si caah Mortor ngan mer nak a si kho lo tiva tan khawh nak a si kho lo lung pang 50'- 100' sang an si caah atu Lian sang thah lei kap hi atha deuh tiah lam lei zoh tawn mi Pu Thang Uk le Pu Zam Kio le fial mi pawl chuah pi nak in komiti nih biachah nak he thim mi a si. Mirang chan lio hlei an rak donh cia nak hmun a si. Brig. Hung Ngai zong nih azoh cang mi hlei donh nak atha tiah a ti cang mi a si. 6.    Pu Tial Hnin nih atawi deuh, a fawi deuh, atha deuh ati nak Ruan anmah khua lei kap Hman daw in Awlek fiang ah hin a fawi lo, kan mah cawh mi Hman daw in meng 13 tiang hi acozah hlanh mi sehpi pa 2 in kum 3 chung kan cawh, diltlang an sang ngai ngai.. Cite tlang meng 9 in Awlek fiang kar ah 5065' pe asang mi Lung rang tlang  lung pang le tiva rek chia lawng te a si i cawh khawh ding a si lo. A thawk ka te in lam hmui cawh ding ah Ruadeu khua tuanvo pek an si i an tuan kho lo. Atu tiang Lan u cawng pe 2' zong a um lo. 7.    Pu Tial Hnin lam an khua Ruan lei kap ah lam pawng kam ah that hnem nak a kan pe hnga mi hmun hma le thing kung pawl an um lo. Ruan le Ruadeu khua hnih ca lawng ah a that hnem hnga mi a si. Atu kan cawh nak lei hi anaih nak lam pawng kam, Mi E peng khua 20 caah a that hnem hnga mi a si. Note: 1. A tangmi No. 9-20 le a donghnak tiang HIKA hin relding a si lai.. 2. Alang in thawng kan theihnak ah Haka - Hmadaw lam cawhnak kongkau ah phuli an um ti a si. Atutan cakuat hi a hmasa tein rak dirhmi bu Main Committee min in an thlahmi a si. *** ------------------------------

Manny Pacquiao Vs Ricky Hatton

2 May 2009 ah Mandalay Bay, USA, Boxing thonghnak hmun ah Manny Pacquiao (Philippines) le Ricky Hatton (UK) an i thong. Pacquiao hi lightweight (pound to pound) boxing thongh ah World Champion a si. Culawng silo in amah nak pong tamdeuh, champion a si ve mi Oscar de la Hoya zong challeng i atu Hatton he an ithongh hlan a hnubik aa thonghnak (December 2008) ah a tei. Dela Hoya nih a hrawh dih lai tiah mikip nih an ti nain an ithongh taktak tikah Pacquiao nih round 8-nak ah a tei. Ahmai phingtuk in a thongh cang caah a mit a au kho set ti lo i round 9-nak tho ti lo in a sung a khaan. Hatton zong hi Europe lei ah lightweight pound to pound ah champion a si ve. A zum taktak mi a si. Dela Hoya a tei tan puai dihbak ah a challeng colh ti a si. Cuticun thlaruknak ah atu an ithongh hi a si. An tuanbia zoh tikah an tthawng veve. Knock-out in an tei lengmang hna. An record cu Pacquiao 49-3-2 (with 37 knockouts), Hatton 45-2-0 (with 32 knockouts) a si. An kum 30 veve an si (Hatton thla 2 in a upa deuh). An pound Pacquiao 138 a si i 140 ah aa kai ter. Hatton cu 140 bakte a si. An ithongh cangmi round diklak Pacquiao 291, Hatton 274 a si. An tung lehmah cheu Hatton a sang deuh. An pumrua an itia ngaite. Round 1 an ithongh ah Pacquiao nih voi 2 vawlei ah boklak in a thongh colh ko. Round 2 nak ah thazaang a la tthan i a col cang kho ngai ko nain Pacquiao nih a kehlei kut in Hatton orhlei khabe ah faktak in a thongh tthan i ground ah it ko in a tuah hoi ko. A cawlcang lo i a thi cang dara tiah a zohtu vialte kan thin a phang dih. A hmun, Mandalay Bay ah a zohtu minung 16,262 an si pin ah vawleicung dihlak million tampi nih TV, Settelite in zoh a si. Mandalay Bay a zohtu hi UK in a rami le mirang a tam i Asian mi cu cheuli cheukhat hrawng lawng an si lai ti a si. Zohman ticket hi US$ 6000, 5000, in 100 man tiang a um ti a si. Hi puai i phaisa an hmuhmi dihlak 60% Pacquiao nih a lak lai i 40% Hatton nih a lak lai ti a si. Pacquiao hi World Champion a si ca ah a rate a sang deuh. Mirang pawl nih Asia mi an kan nehsawh tuk i fawituk in kan teikhawh mi hna an si zia Pacquiao nih vawleicung mi vialte mithmuh kuttongh bak in a tuahkhawh ca ah Pacquiao cung ah hin Asia mi vialte kan ilawmh awk tuk a si. Puai a rak zohtu Mirang pawl cu a ning maw a zak deuh lai, an khuaruah maw a har deuh lai ti hna ka ruat len. Amah le a chungkhar ca lawng si lo in Philippines ram pin ah South East Asian mi vialte hmai a kan hngal tertu kan pasalttha, patthawng a si ca ah Pacquiao hi upatnak pe cio usih. Hmailei zong ah aa thongh rih a si ahcun a tei rih ko hna lai. Zeicahtiah an ithonghning zoh tikah an colcangh in siseh, an thonghmi a fah le fah lo siseh, a teituk hna. Adonghnak a sinain a biapibik mi cu Pacquiao nih thinghnak chung a luh cangka le puai a dih cangka ah thla a cam hmasa lengmang mi kong a si. Amah hi Catholic Krihfa a si. Ka pumpak nih minung 5 he an ithongh ka zoh ve cang. A tei dih hna. Thonghnak hmun chung a luh cangka a kil te ah thla a cam hmasa zungzal. A tei hna tikah mitampi nih an zuanhnawh, kut an tlaih, an cawi, an hlorh lio ah aa zuk i thla a cam hmasa lengmang. Thlacam hi a thawknak ah siseh, a donghnak ah siseh, a philh hrimhrim lo. Cucaah kan biak Pathian nih a umpi i teinak a pek peng tiah zumhlo awk tthalo a si. A konglam Internet ah tlingngai in an ttialmi a um i hika Blog hi kau ulaw relkhawh a si. South East Asia mi vialte hmai a kan hngaltertu le a kan cawisangtu Manny "Pacman" Pacquiao upatpek buin, A tihzahtu le a upattu, ASIAN a minung hawi ------------------------------

Sermon by Van Cin Thang

Kan Thlacamnak ah Dawntu Hna Text: Salm 66:18; Deut 1:41-45 "Ka sualnakkha rak thup ninglaw ka thlacamnak cu a rak ka ngaihpiak hnga lo"(Salm 66:18). Rian tha pakhatkhat kan tuan lioah, thil hnawm pakhatkhat nih maw, thil pakhatkhat hnahnawhnak a kan pe tu maw si loah akan dawnh tu an um ahcun a rannak in kan thianh ton hna. Kan thianh zawkzawk hna lo ahcun kan tinhmi a kan phan ter kho lo tu an si ko lai. Kanmah lihla hmanh a kan hrawhral tu an si kho. Pathian he kan ipehtlaihnak( thlacamnak) zong ah, a zei pawl khidah a ka dawntu bik cu an si ti hi kan hngalh a herh ngai mi a si ve. Kan ral kan ngalh fianglo ahcun caan khatkhat ahcun a kan hloh tu an icing kho. Kan thlacamnak ah dawntu a simi a tangah lei ahhin vun ihrawm tti dingin Bawi Krih min in kan dingin kan sawm hna. 1. Sual ingeihchih lonak/phuan lonak Mitam deuh nih kan daitlang bikmi le kan thlacamnak tha a derter tu a si lai tiah ka ruah. Salm catial tu pa King David nih cun "Ka sualnakkha rak thup ning law ka thlacamnak cu a rak ka ngaihpiak hnga lo" (Ps 66:18). Mirang Baibal NASB chungah cun " Ka sualnak kha ka lung chungah rak chiah peng ninglaw ka thlacamnak cu a rak ka ngaihpiak hnga lo". Baibal nih lungchung ah sualnak thupnak kong a chim tikah, a sawh duhmi cu sual ingaihchih lonak khi a chim duh mi cu a si ko. Kan lungchungah kan sual ti kan hngalh ko buin ingaihchih loin kan um pi peng ahcun Pathian he a kan hla ter cu an si zungzal ko lai. Cun kan thlacamnak tha a der zau ko lai. Sualnak kan tuah tikah Pathian he lengtti, Pathian lam in kan pial i, lam dang zulh kan itimh ton. Sualnak kan tuahnak nihkhan kan tuaktannak le kan khuaruahnak zong a hnawl ter fawn. Cu nihcun sual muinak lam ah a kan naihter chin lengmang. Sihmanhsehlaw, kan caah thanwgtha pakhat a ummi cu " kan sualnak kan ingaihchih tikah Pathian nih a kan ngaihthiam i, sual ngaihthiam mi kan si than. I Jonh 1:19 nih a timi cu "Sihmanhsehlaw Pathian sinah kan sualnak cu kan phuan hna ahcun, a dingmi le zumh awk tlakmi a si caah, a biakam kha let loin kan sualnak kha a kan ngaihthiam lai i kan palhnak vialte kha kan thianhpiak dih lai." Pathian nih kan sualnak a kan ngaihthiamnak cu a cheuchum lawng si loin a tlingmi ngaihthiamnak a si. Jeremiah 31:34b "An that lonak kha ka ngaihthiam hna lai i an sualnak kha ka hngal camcin ti lai lo" a ti. Pathian cu kan sualnak ngaithiam dingin ralring ready a si peng ko. Pathian sinah kan sualnak kan ingaihchih/phuan ahcun Pathian nih akan ngaithiam lai i, kan thlacamnak zongah thazangthar kan ngah than ve ko lai. 2. Zumhnak ngeih lonak Pakhat le pakhat cungah zumhnak kan ingeih lo cu kan ipehtlaihnak a fek lo ruangah a si ko. Kan ipehthlaih ning a ningcang mi a si lo ruangah a si. Heb11:6 nih zumhnak lo cun Pathian lung ton khawh a si lo a kan ti bantukin, kan thlacamnak zong zumhnak aa tel lo ahcun Pathian nih a kan theihpiak ve hlei lai lo. Zumhnak lo cun thlarau thawnnak le thlacam thawnnak zong a zor i, a tlau ve. Zeicatiah thlacamnak cu zumhnak in a ra mi a si, zumhnak nih a kan tuahter mi tuahser nak a si caah si. Minung hi kan zumhnak le kan iruahchanhnak nih a kan nuamter, lunglawmhnak a kan pek i thawnnak zong a kan pek ton. Cucaah thlacam nun kan ngei zungzal khawhnak ding caah cun a fekmi zumhnak kan ngei a hau ve. Hmailei ah a hmuh kho mi zumhnak, caan sau a ngumi zumhnak kan ngei a hau. Phundang in kan chim ahcun zumhnak cu theihhngalhnak le ibochanhnak nih a kan pek mi si or ibochanhnak in kan hmuh mi a si. Mark 11:24 "Cucaah cun, thlacam in nan halmi thil paoh kha, kan hmuh cang tiah zum u law nan hal mi paoh cu nan hmuh ko lai." Caan tampi cu Pathian nak in minung, phaisa le thil dangdang hna kan ibochanh deuh caan a tam. Hi Baibal cacang nih a chimduhmi cu "nan halmi poah" a ti tikah, kan pumsa nomhnak ding ca le thil tha lo a kan tuah tertu ding, Pathian a kan philhter tu ding thil hna kan hal ahcun a kan pek lai lo i, Pathian duhning in le kan zumhnak ningin kan halmi poah cungah khan Pathian nih kan caah a tha bik a ti ningin a phi a kan pek lai ti khi a si. Thiltha a chuahter tu ding lungput (the right motive) he kan hal awk a si. Cucaah chimduh mi cu, Pathian sin kan zumhnak a nun (active) zungzal ahcun kan thlacamnak zong a nun zungzal ve ko lai. Cun fekset lo in aa hninh lengmang mi zumhnak a si ahcun cu cu kan thlacamnak akan dawntu pakhat a si ve ti kha kan philh lo awk a si. U le nau hna, nifatin kan nunnak ah Pathian nih a fekmi zumhnak he pehtlaih zungzal a kan duh. 3. Nawl ngaih lonak Ka rak ngakchia deuh lio tangriat ka rak kai lio, thaal sianginn khar ah, ka hawi le pawl he KaChin ram KhanTii (ruby land) ah kal kan rak itimh. Theihhngalhnak ah tiah, kal dingin cun ka pa ka rak chim cu, ka pu nih a rak duh lo,"na hawi le pawl cu nangmah nak in upa deuh lawngte an si i, nangcu na ngakchia tuk rih, na tuan kho rih lai lo kum vui lei ah na kal ve te lai" a rak ka ti. Kei nih ka pa ka kal ve ko lai ka tuan kho tuk ko lai ka rak ti. Ka pa nih cun kal duh hlah kan ti, na kal na kal ve ahcun…." a rak ka ti. Nain ka hawi le pawl hmanh an kal ko mi cu ka ti i, thli tein ka rak kal ve. Midang Kalaywa in Kantti tiang zarhkhat lawng an rauhmi kha kan nih cu thlacheu kan renglo kan rau. Cun rian kan vun tuan cu thaal lio sikaw, ni a linh ning cu ti awk tha lo, ni linhlak ah chun nitlak lungcawh si i, ka rak celh ruam lo. Thatlolak tein ka pa bia ka rak ngaih duh lomi kha ka rak ingaihchih ve. Nain a zeitiawk arak tha ti lo. Pathian bia nih a kan chawnpiak micu Pathian nawl/bia ngaih lonak cu kan thlacamnak dawntu a si ti hi a si. Deut 1:41-46 chungah, Pathian Israel pawl kha va kal i promise land kha va tei hna dingin nawl a pek/chim hna. Cu promise land va zohta duak dingah mingiattu (spy) pa 12 an thlah hna. Cun an rak kir tikah, 10 hna nihcun khika ramah minung hna cu an ngan tuk hna cun an vanpang zong kulhdih mi a si i, Pathian nih zeitin a chim zongah kan tei kho hna lai lo an ti. Joshua le Caleb an rak kir i, report an pekmi cu an ram cu a tha bak ko, Pathian nih tei hna u a kan ti i, cucaah kan tei khawh hna lai" an ti. Asinain Israel pawl cu mingiattu hna 10 chimhmi kha an zumh i pa 2 chimhmi kha an al hna. Pathian nih kan bomh hna lai, nanmah caah keimah nih kan doh piak hna lai a ti ko hna nain Pathian nawl an ngai duh lo caah Joshua le Caleb ti dahlo cun a hohmanh nih Promise land an hmuh kho lo. Cu bantuk in Pathian nih a kan chimmi kan tuah duhlo, a nawl kan ngai lo ahcun kan thlacamnak zong let kan si ve lai lo. Nawlngaihnak lawng nih thlacam thawnnak thazang a kan pek than khawh ti hi a si. Nawl ngaihnak hna cu; Pathian thangthat, a dinmi lam zulh, Pathian he a dikmi pehtlaihnak ngei peng etc,, hna an si. Donghnak ah, Pathian fa kan sinak cu Pathian he nifatin kan nunnakah kan ipehtlaihnak/ ning nih hin a fianter ko. Taksak leiin A ngandam zungzal mi kan sinak ding caah cun kan cianmahzi (health) tha tein kan izohkhan thiam a herh i, kan pum harnak a kan pe tu zawtfahnak hna zong hngalh i kan thianh dih zong a herh ve. A ngandammi zumtu kan si khawnak ding caah Pathian he kan ipehtlaihnak (Thlacamnak) ah dawntu a si mi poahpoah kan hrial hna a herh. Pathian nih Amah he a fekmi le a hmunmi pehtlaihnak kan ngei khawhnak lai thlarau thawnnak kan pek cio hram seh. Nan Unau, Van Cin Thang Philippines Note: Mah sermon hi 3 May 2009 ah Sermon ttialtu pumpak nih Laiforum ah a thlahmi a si. ------------------------------